Laaggeletterdheid

In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen moeite met lezen, schrijven, rekenen of digitale vaardigheden. Dit geldt ook voor ruim 700.000 werknemers. Volgens onderzoek (stichting lezen en schrijven, 2019) gaat het in beroepen zoals schoonmaak, industrie en bouw zelfs om 40% van de werknemers. 

Zij hebben vaak meer moeite om geldzaken te regelen, brieven van schuldeisers te begrijpen, hun administratie bij te houden, digitaal te bankieren, toeslagen aan te vragen, belastingzaken te regelen, Digid te gebruiken en hulp te vinden bij geldzorgen.

Naar schatting heeft ongeveer de helft van de mensen met grote geldzorgen ook moeite met lezen of schrijven (Eindrapport lezen is niet begrijpen). Werken in uw organisatie veel laaggeletterden? Bied dan hulp bij geldzaken, taaltrainingen en cursussen digitale vaardigheden aan. Daardoor worden uw werknemers financieel fitter, beter in hun werk, productiever en de kans op fouten wordt kleiner.

  1. Tip 1
    Verwijs

    Energietoeslag ook voor werknemers

    Huishoudens met een laag inkomen kunnen bij de gemeente een energietoeslag aanvragen van 1300 euro per jaar, in 2022 en 2023. Ook werkenden komen hiervoor in aanmerking. Heeft u medewerkers die per maand netto minder verdienen dan € 1.310,05 (alleenstaande) of € 1.871,50 (samenwonend), inclusief vakantiegeld? Attendeer hen dan op deze toeslag! Op de website Geldfit.nl/energie staat een link naar het juiste gemeenteloket, plus tips voor energiebesparing en hulp bij geldzorgen.

    Gratis hulp

    Er zijn diverse vrijwilligersorganisaties die gratis hulp bij geldzorgen en thuisadministratie bieden. Zij kunnen uw werknemer tijdelijk helpen met moeilijke brieven, stapels post, een overzicht van inkomsten en uitgaven maken, nagaan of er betalingsachterstanden zijn, kijken of toeslagen en andere voorzieningen zijn aangevraagd. Ook hebben diverse gemeenten inloopspreekuren voor geldzaken, formulierenbrigades en wijkteams die mensen kunnen ondersteunen. Via Geldfit kunnen uw medewerkers nagaan welke hulp in hun woonplaats beschikbaar is. Geldfit is ook telefonisch bereikbaar, via 0800-8115.

    Daarnaast zijn in veel bibliotheken informatiepunten digitale overheid, waar men hulp kan krijgen bij bijvoorbeeld het invullen van belastingen en toeslagen. 

    Budgetcoaching

    U kunt ook een budgetcoach inhuren voor uw werknemers. Dat is een snelle en effectieve manier om geldzorgen aan te pakken, bijvoorbeeld als er loonbeslag is gelegd, als u een CAK-melding hebt ontvangen, als uw werknemer moeite heeft met rondkomen of een levensgebeurtenis meemaakt met financiële gevolgen.

    Open zelf het gesprek met uw werknemer en geef aan dat een budgetcoach meedenkt, maar dat uw werknemer zelf de regie houdt over zijn uitgaven. U kunt ook een interview met de budgetcoach delen met werknemers; dat verlaagt de drempel naar hulp.

    Voor meer informatie kijkt u op de pagina hulp bij administratie en geldzorgen.

    Trainingen

    U kunt medewerkers ook een training over geldzaken aanbieden. Zoals een budgetcursus of workshop. Of de training Voor 't zelfde geld, van de Stichting lezen en schrijven. Voor degenen die redelijk overweg kunnen met een computer, is de gratis online cursus aan-de-slag-met-je-geldzaken van het Nibud ook een aanrader. U kunt ook de geldfilmpjes van Steffie gebruiken voor een training.

    Budgetbeheer of beschermingsbewind

    Indien uw werknemers langdurig hulp nodig hebben bij hun geldzaken, zoals het betalen van vaste lasten en andere uitgaven, dan kan budgetbeheer of beschermingsbewind een oplossing zijn. Gemeenten bieden dit aan, in sommige gevallen is dat gratis. Meer over deze oplossingen is te vinden op de pagina Hulp bij administratie en geldzorgen

  2. Tip 2
    Laat werknemers weten waar welke hulp te vinden is

    Het is belangrijk dat werknemers makkelijk kunnen vinden welke hulp bij geldzaken beschikbaar is. Het werkt beter als u dit regelmatig herhaalt, via meerdere routes, via anonieme communicatiekanalen en in gesprekken.

    Hieronder een aantal suggesties. In onze Toolkit en in de Toolbox van Inclusief Werkt vindt u diverse voorbeeldmaterialen met eenvoudige communicatie:

    • Posters ophangen en flyers neerleggen op centrale plekken.
    • Stuur een flyer of een korte tekst mee met de loonstrookjes.
    • Heeft u een nieuwsbrief voor medewerkers, intranet of bijvoorbeeld een facebookgroep? Of gebruikt u een whatsapp groep, mailgroep, app, eigen platform of een andere manier om werkroosters te delen? Dan kunt u daarin een kort bericht of filmpje plaatsen over rondkomen, de energietoeslag en hulp bij geldzorgen. Zoals een interview met een vrijwilliger bij geldzorgen of budgetcoach (zie punt 1). U kunt ook deze 10 geldtips gebruiken, of 5 stappen om je inkomsten en uitgaven op een rij te zetten, de Nibud filmpjes check, plan, spaar of de geldfilmpjes van Steffie.
    • U kunt ook door het jaar heen aandacht besteden aan geld: in het voorjaar belastingen en toeslagen, de week van het geld eind maart, in de zomer vakantiegeld en in december rondkomen in de dure decembermaand. Kijk voor meer inspiratie op de Financieel Fit kalender van Doorzaam.
    • Het Nibud kan een geldkrant op maat voor u maken in eenvoudige taal, aangepast aan uw organisatie.
    • U kunt ook een boekje met bespaartips maken voor en door werknemers of bv. bespaartips van collega’s delen op een poster.
    • U kunt ook een sleutelhanger of ander klein presentje verspreiden onder werknemers, met daarop het telefoonnummer van uw budgetcoach of lokale hulporganisatie.
    • U kunt een aantal werknemers vragen als ‘ambassadeur’, om hun collega’s te vertellen over geldzaken en de mogelijkheden voor hulp. Mogelijk zijn er ook mensen die bereid zijn om hun ervaringen met hulp (anoniem) te delen met collega’s.
    • Worden er taal- of digitaaltrainingen gegeven in uw bedrijf? Neem dan geldzaken en ‘waar kan ik hulp krijgen bij geldzorgen’ mee in de training.
    • Neem de mogelijkheden voor hulp geldzorgen mee in teamoverleggen, sollicitatiegesprekken, onboarding van nieuwe werknemers en de jaarlijkse voortgangsgesprekken.
    • Het is handig als leidinggevenden, HR en bedrijfsmaatschappelijk werkers attent zijn op geldzorgen en op levensgebeurtenissen die geldzorgen kunnen veroorzaken. In de Toolkit staat een gratis e-learning en een gespreks ABC. Er zijn ook cursussen mogelijk.
    • Bel werknemers bij een loonbeslag of CAK-melding op, om hen te waarschuwen dat ze minder salaris ontvangen en dat er hulp mogelijk is. Of stuur een sms, mail of brief in eenvoudige taal, met een telefoonnummer wat men kan bellen voor hulp.   
  3. Tip 3
    Taalvaardigheid verbeteren

    Op de website Taal werkt staan tips om laaggeletterdheid bij werknemers te herkennen en aan te pakken, met veel handige materialen. Voor sommige activiteiten is subsidie mogelijk.

    Bij het leerwerkloket in uw regio kunnen werkgevers en werknemers gratis advies krijgen over cursussen en subsidies, onder andere op het gebied van lezen & schrijven en digitale vaardigheden.

    Uw werknemer kan via ik wil leren en het informatiepunt nagaan waar cursussen zijn op het gebied van taal, rekenen of digitale vaardigheden, of bellen met 0800 - 023 44 44. Of oefenen met taal & geld & andere vaardigheden op de website oefenen.nl. Via de website Steffie kan hij eenvoudige websites raadplegen. Voor allerlei vaardigheden kan uw werknemer kijken op het Werk-portal (van SBCM en Cedris). Daarop staan ook leersnacks over geld, taal en rekenen.

    Op sommige websites, zoals deze site en www.wijzeringeldzaken.nl, staat een voorleesmodule of vertaalmogelijkheid. Door een blokje tekst te selecteren verschijnt de mogelijkheid om de tekst voor te laten lezen. Of te vertalen in een aantal veelgebruikte talen (via google translate). U kunt buitenlandse werknemers ook attenderen op Engelstalige websites over geldzaken in Nederland, zoals expatica.com en expatinfoholland.nl.   

    Voorbeelden van eenvoudige communicatie vindt u oa. op aan de slag met: Taal werkt en in dit whitepaper.